İlk FIFA Futbol Menajerliği Sınavına (Nisan 2023) Genel Bakış: Deneyimler, Sonuçlar Üzerine Değerlendirmeler ve Bir Sonraki Sınava Hazırlık…
Giriş
19 Nisan Çarşamba günü, 138 ülkeden yaklaşık 3,800 kişi, yeni uygulamaya konulan FIFA Futbol Menajerliği Sınavına girdi. Bu kişilerin birçoğu hali hazırda birkaç yıldır lisanslı menajer olarak çalışıyor olsa da yeni lisanslama kriterleri gereği, futbol dünyasında faaliyet gösteren bir menajer olarak menajerlik faaliyetine devam edebilmek için bu sınavın başarıyla tamamlanması gerekmektedir. Sınavdan önceki haftalarda sınava yönelik büyük bir beklenti ve tartışma ortamı bulunmaktaydı ve sınavın sonuçlanmasının ardından ise bu tartışmalar devam etti.
Sınavın küresel sonuçları ve 30’dan fazla ülkede sınava giren menajerlerle yapılan değerlendirmeler uyarınca, bu yazıda FIFA Menajerlik Sınavı’nın ilk oturumuna, geliştirilmesi gereken alanlardan olumlu yönlerine kadar ayrıntılı bir incelemede bulunuyor olacağız. Sınavın yapısının değerlendirmesinin yanı sıra, sınav oturumunu, ülke federasyonları arasında sınavın nasıl farklılık gösterdiğini özetleyecek ve son olarak bu sınava giren adayların sonuçlarını değerlendireceğiz.
Sınavın Yapısı
Beklenildiği gibi, aldığımız geri bildirimlerin çoğu FIFA Menajerlik Sınavının altı temel FIFA düzenlemesinden alınan bir dizi düzenlemeyi kapsadığını doğrulamıştır, bu düzenlemeler ise şu şekilde sayılabilir: FIFA Futbol Menajerlik Talimatı (FFAR); Oyuncuların Statüsü ve Transferi Talimatı (RSTP); FIFA Tüzüğü; FIFA Etik Kuralları; FIFA Disiplin Talimatı (FDC); ve FIFA Çocuk Koruma Araç Seti. Toplamda 528 sayfalık materyale ilişkin bilgileri değerlendirilen menajerlerden, kendi temin etmiş olmaları gereken dijital cihazlarında çoktan seçmeli soruları yanıtlamaları istendi.
Farklı zaman dilimlerinde olan bazı ülke federasyonlarında sınava giren menajerler, dünyanın diğer bölgelerinde sınava giren menajerlerde çok daha önce sınavı tamamladılar. Dünyadaki tüm menajerler arasında, soruları ve cevapları tartışmak ve sınavın içeriği hakkında avantaj elde etmeye çalışmak için büyük bir iletişim gayreti olsa da FIFA, sınavı yaklaşık 200 sorudan oluşan bir havuzdan oluşturmuş ve bu havuzdan seçilen sorular rastgele adaylara sunulmuştur. Sonuç olarak, bir menajerin aynı salondaki başka bir menajerle ya da günün erken saatlerinde sınava girmiş olan menajerlerle aynı sınava girme ihtimali son derece düşüktü. Dolayısıyla, aynı zor sorunun iki adayın karşısına çıkma ihtimalinin düşük olması nedeniyle daha erken saatlerde sınava girmiş olan temsilcilerin son dakikalarda hangi konulara odaklanılması gerektiği konusunda verdikleri tavsiyeler faydasız hale gelmiştir.
Pek çok kişi, farklı sorular için gereken bilginin farklılık göstermesi, dolayısıyla bazı temsilcilerin diğerlerine göre daha ‚kolay‘ sınavlara girmesi nedeniyle bunun adil olmadığını savunmuştur. Bu konudaki son nokta, rastgele soruların seçilmesiyle yapılan kombinasyonun, FIFA’nın sınavın %70’inin FFAR ve RSTP sorularından oluşacağı yönündeki iddiaların, soru havuzunun rastgele belirlenmesi nedeniyle mümkün olmadığı anlamına gelmektedir. Bazı adaylar, sınavlarında yönetmeliklerin aynı maddesiyle ilgili dört soruya kadar karşılaştıklarını bildirmişlerdir.
Soruların rastgele seçilmesinin yanı sıra, sınava giren birçok aday, sorulan soruların yönetmeliklerden ve FIFA düzenlemelerinden kopuk olduğunu, spekülasyon ya da öznel görüş gerektirdiğini, genellikle açıkça anlaşılmadığını ve muğlak olduğunu, tasarlandığı gibi menajerlerin yetenek ve bilgilerini test etmekten uzak olduğunu belirtmiştir. Hatta ve hatta, bazı soruların sınava girmek için seçtikleri dilden bağımsız olarak bir başka resmi FIFA dilinde karşılarına çıktığını belirten adaylar da bulunmaktadır.
Adayların 20 sorunun tamamını cevaplamak için belirli bir süreleri olsa da emin olmadıkları soruları atlayıp geri dönebildiler veya süre elverdiği takdirde cevaplarını iki kez kontrol edebildiler. Ancak bir ülkede gözetmenin adaylara sınavın bitmesine 7 dakika kaldığını söylediği ancak FIFA portalının 3 dakika sonra sınav sayfasını otomatik olarak kapattığı, yani birçok adayın soruları cevapsız bıraktığı veya yeterli kontrol süresini hesaba katmadığı bildirilmiştir. İlgili ülke federasyonu aracılığıyla FIFA’ya resmi şikayetler yapılmış ve menajerlerin sınava tekrar girmelerine izin verilmesi yönünde talepte bulunulmuştur.
Sınav Oturumu
Sınavın dünyanın farklı yerlerinde nasıl gerçekleştiğine dair bizlerle inanılmaz geniş bir yelpazede yorum ve düşünceler paylaşılmıştır.
Öncelikle, 19 Nisan’dan önceki haftalar ve günlerin, sınava girmeyi uman birçok kişi için stres ve zorluklara neden olduğunu söylemek gerekir. Bazı ulusal federasyonlarda e-postalara verilen yanıtlarda uzun gecikmeler yaşandığı, sınava girmek için gerekli ödeme yöntemlerinin belirlenmesi ve adaylarla sınav günü ve sınavla ilgili ayrıntıların netleştirilmesi konusunda iletişim kurulamadığı belirtilmiştir. Birçok aday; ödeme makbuzu, onay yazısı gibi sınava girebilmek için gerekli bir belgenin bulunup bulunmadığı veya hangi belgeleri sınava girebilmek için yanlarında götürmeleri gerektiğine dair bir bilgi sahibi olmadan sınav yerine varmıştır.
Sınav ücreti hususu dünya genelinde tartışmalara neden olmuştur. Bazı ülkelerde sınava girme ücreti 50 USD civarındayken (az sayıda ülkede sınavın ücretsiz gerçekleştiğine dair haberler bulunmaktadır), kimi ülkelerde bu ücret 1000 USD’nin üzerindeydi ve ülkedeki asgari maaştan dahi yüksekti. Açıkça görülüyor ki, FIFA tarafından standart bir ücret belirlenmemesi, ulusal federasyonların sınav ücretini uygun gördükleri şekilde keyfi olarak belirlemelerine ve muhtemelen bundan maddi çıkar sağlamalarına neden olmuştur.
Sadece bu süreç bile yeterince tartışma ve kafa karışıklığı yaratmışken, sınav gününün yaşanan deneyimler sınava yönelik genel hissiyatı daha da kötüleştirmiştir. Birçok ülkede, çeşitli nedenlerle sınavın başlangıcında büyük gecikmeler yaşandığı bildirilmiştir. Bazı ülkelerde sınava giren menajer sayısı bir elin parmaklarını geçmezken, bir başka ülkede neredeyse 1000 aday olması sınav esnasındaki kayıt sürecini inanılmaz derecede uzatarak kuyrukların oluşmasına neden olmuştur. Kimi adaylar ise kendilerine verilmeyen ödeme belgesini veya kimlik doğrulama formunu göstermek için beklemek zorunda kalmıştır. Diğer gecikme nedenleri arasında ise wifi bağlantı sorunları, FIFA Platformunda meydana gelen çökmeler, gözetmen karmaşası ile yavaş ve hatalı sınav sistemi gibi sorunlar sayılabilir.
Kimi ülkelerde sınav, başlaması gereken saatten bir saat sonrasına kadar başlamamış ve adaylar kendilerine sınavın başlaması söylenene kadar oturup beklemek zorunda kalmıştır. Bazı adaylar ise kendilerinden kaynaklanmayan problemler nedeniyle sınava diğer adaylardan daha geç başlamak zorunda kalmıştır ve kendi hataları olmamasına rağmen sınavın sonunda kalan süreden mahrum bırakılmışlardır. Platform, bir sonraki sınavda çökmelere neden olan çok sayıda eşzamanlı oturum açma işlemini idare edecek şekilde geliştirilebilir. Pek çok farklı ülke federasyonunda ortak bir sorun olarak, pek çok kişinin sınava ciddi derecede geç başlaması söz konusu olmuştur.
FIFA kurallarına göre, adayların sınava FIFA Temsilci Platformu üzerinden erişebilmeleri için kendi dizüstü bilgisayarlarını temin etmeleri gerekiyordu ve şeffaf bir plastik su şişesinin yanı sıra kişisel notlar içermeyen FIFA Çalışma Materyallerine izin veriliyordu. Matematiksel hesaplamalar için ise adaylara kalem ve kağıt sağlanacaktı. Ancak almış olduğumuz geri bildirimler, bu katı önlemlerin birçok ulusal federasyonla düzgün bir şekilde paylaşılmadığını ve yeterince uygulanmadığını göstermiştir. Daha az ciddi durumlarda, adaylar sınavlara iPad ve tabletleri aracılığıyla girmiş, aynı anda sosyal medya platformlarına ve ihtiyaç duymaları halinde Whatsapp gibi iletişim yöntemlerine erişmişlerdir. Ayrıca birçok aday, FIFA Çalışma Materyallerini dijital olarak yükleyerek, bir soruyu yanıtlamak adına ‘ctrl + f‘ işlevini kullanmak suretiyle belgelerin ilgili bölümlerini hızlı bir şekilde bulmuş ve sınavı kolaylaştırmışlardır. Ancak, bir ülkede çalışma materyallerinin yüklenmesinde sorun yaşanmış ve FIFA platformu üzerinden adayların karşısına sadece ilk 40 sayfa çıkmıştır. Bunun üzerine adaylar gözetmenlerle görüşmek ve çalışma materyallerine kendi yollarından erişmenin kabul edilebilir olup olmadığını sormak zorunda kaldıklarından gecikmeler yaşanmıştır.
Ne yazık ki, kimi federasyonlar nezdinde düzenlenen sınavlarda FIFA’nın sınav kurallarından kaçmak nispeten daha kolaydı. Adaylardan aldığımız geri bildirimlere göre, adaylar arasında sınava dair ortak hareket etmeye ve işbirliğine dair çok sayıda geri bildirim vardı. Görünüşe göre birçok ulusal federasyonun sınav salonlarında endişe verici bir kontrol eksikliği meydana gelmiş ve FIFA kuralları genel olarak küresel çapta zayıf bir şekilde uygulanmıştı. Bize bildirilen özellikle sıra dışı bir vakada, adaylardan biri kendi bünyesinde çalıştırdığı avukatın yanına oturduğu, kendi giriş bilgileri ile platforma girerek bir başkası adına sınavı tamamladığı bildirilmiştir.
Dünya genelinde pek çok kişinin yeni FIFA Menajerlik Sınavıyla ilgili en büyük endişelerinden biri, sınava yalnızca FIFA’nın üç resmi dilinde; İngilizce, Fransızca ve İspanyolca girebilmeleriydi. Adayların büyük bir kısmı için bu diller, ikinci hatta üçüncü dilleriydi ve özellikle zaman baskısı altında ek bir zorluk boyutu yaratıyordu. Bazı Arap ve Alman temsilcilerden gelen geri bildirimler bu sorunu özellikle vurgulamıştır. Bununla birlikte, bazı ülkelerde gözetmenlerin adayların soruları tercih ettikleri dile çevirmek için dijital çeviri araçlarını kullanmalarına izin verdikleri tarafımıza bildirilmiştir. Bu durum sadece FIFA’nın sınav politikasına aykırı olmakla kalmayıp, aynı zamanda bu adayları, soruları tercüme edemeyen ve bilmedikleri bir dilde cevap vermek zorunda kalan diğer temsilciler karşısında avantajlı konuma geçmelerini sağlamıştır. Bazı adaylar bu konuda FIFA’ya resmi şikayette dahi bulunmuşlardır.
Birçok ülkede sınav sürecinin sona ermesinin ardından yaşanan kaos da başka zorluklar yaratmıştır. FIFA portalı 60 dakika dolduktan sonra otomatik olarak kapanmıştır. Ancak sınavı erken bitiren birçok aday sınav salonunda serbestçe ayağa kalkabilmiş, sohbet edebilmiş ve diğerler adaylar sınavdayken sınav salonundan çıkabilmişlerdir. Bu durum, sınavı tamamlamaya çalışanlar için uygunsuz sınav koşulları yaratmış ve daha fazla şikayete yol açmıştır.
Kontrol eksikliğinin, menajerlerin dünyanın farklı yerlerinde sınavı geçmesi için bir dengesizlik ve fırsat eşitsizliği yarattığı aşikardır. Katı düzenlemelerden kaçamayan adaylar, sosyal medya platformlarına, dijital yardıma erişimi olan ve diğer adaylarla sınav esnasında ortak hareket edebilen farklı ülkelerdeki diğer adaylara karşı otomatik olarak dezavantajlı durumda kalmıştır. Eylül ayındaki sınav için FIFA’nın her ülke federasyonunun uygulanabilir sınav koşulları hakkında yeterince bilgilendirilmesini ve bunları uygun şekilde uygulamak için bir sistem uygulanmasını sağlamasını umut ediyoruz.
FIFA veya ülke federasyonları tarafından ileriye dönük sınavlarda hesaba katılması gereken ancak ilk sınavda üzerinde durulmayan bir başka husus da bulunmaktadır. Örneğin, engellilik hali bulunan adaylar için zaman avantajı tanınmaması ve bu durum hakkında bilgi almak için ülke federasyonlarıyla temasa geçenlerin ya göz ardı edildiği ya da reddedildiğine dair tarafımıza birtakım bilgilendirmelerde bulunulmuştur. Disleksi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi rahatsızlıklar, adayların bu kadar kısa bir süre içinde yüksek basınçlı ve dikkat dağıtıcı bir ortamda soruları yanıtlamakta daha yavaş kalmalarına neden olmaktadır. Genel olarak çoğu sınavda, bu adaylara zorlukları minimuma indirmek için ek süre verilir veya başka önlemler alınır, ancak ilk FIFA Temsilci Sınavında durum böyle olmamıştır.
Sonuç
Sınavın hemen ardından ortaya çıkan genel kanı, adayların sınavı oldukça zor buldukları ve bazı soruların ya FIFA belgelerinde yer almadığı ya da insanları tuzağa düşürüp başarısız olmalarına neden olacak şekilde tasarlandığı yönündeydi. Yaptığımız ankette 120 adayın %70’inin sınavı ‚zor‘ ya da ‚çok zor‘ bulduğunu, sadece %5’inin sınavı ‚kolay‘ bulduğunu belirttiği gözlemlenmiştir.
Adayların iletmiş olduğu en zor şeylerden biri, sonuçları hemen öğrenememenin verdiği zihinsel ıstıraptır. Birçoğu sınavdan sonraki haftayı cevaplarını düşünerek ve yapmış olabilecekleri hatalar üzerinde kafa yorarak geçirmiştir. Dijital ortamda yapılan çoktan seçmeli objektif bir sınav olması nedeniyle, sonuçların sınavın tamamlanmasının hemen ardından veya birkaç saat içinde açıklanabileceği yönünde bir argüman bulunmaktadır. Ancak bu durum, istenmeyen çeşitli problemlerin önüne geçilmesi adına etraflıca bir strateji kurularak atılması gereken bir adımdır.
Beklendiği gibi sınavdan tam bir hafta sonra Çarşamba günü sonuçlarını merakla bekleyen pek çok kişiye rağmen, 7 iş günü içinde olacak şekilde Cuma günü sonuçların açıklanacağını iddia eden bir kesim de bulunmaktaydı. Görüldüğü üzere, Perşembe günü dünyanın dört bir yanındaki adaylar, sınavı geçtikleri için kendilerini tebrik eden ve lisanslarını almanın son aşamasını tamamlamaya yani ücreti ödemeye davet eden e-postalar almaya başladı! Daha da önemlisi, adaylara sınavda tam olarak kaç puan aldıklarına dair bilgi verilmedi; yalnızca sınavı geçtikleri ya da geçemedikleri bildirildi.
2015 öncesinde sınavı geçme oranı %20 civarında olduğundan bu sefer de benzer bir oran bekleniyordu. Ancak pek çok kişiyi şaşırtacak şekilde, sınava giren 3.800 kişinin %52’si (1962) sınavı geçtiklerini bildiren e-postalar aldı. Hatta kimi adaylar, sınav salonundan çıkarken 5’ten fazla soruyu yanlış cevapladıklarından emin olduklarını ve bu nedenle sınavı geçtiklerini görünce şok olduklarını belirtiler. Sınav sonuçlarının ardından FIFA tarafından yapılan tek resmi açıklama, sınavı geçen aday sayısını teyit etmek oldu. Daha önce belirtildiği gibi 15 sorunun doğru cevaplanmasının sınavda başarılı addedilmek adına yeterli sayılıp sayılmadığına dair henüz bir bilgilendirme yapılmamıştır. Geçme oranı, muhtemelen dil ve tercümedeki zorluklardan dolayı farklı ülkelerde büyük farklılıklar göstermiştir. Örneğin, İngilizce, Fransızca veya İspanyolca konuşulmayan ülkelerden birinde 120 adaydan sadece 13’ü sınavı başarıyla tamamlayabilmiştir.
Özet
Bu yazıya katkıda bulunan dünyanın dört bir yanındaki menajerlerden aldığımız geri bildirim ve düşüncelerin çeşitliliği, yeni FIFA Futbol Menajerliği sınavının ilk oturumunun önemini göstermektedir. Gözlemlediğimiz üzere adaylar yani artık lisanslı hale gelen menajerler, sınava ilişkin görüşlerini ve deneyimlerini aktarma konusunda oldukça paylaşımcı ve tutkulu haldeler. Bu bilgiler sadece Eylül ayında sınava girecek bir sonraki aday grubunun eğitilmesine yardımcı olmakla kalmayıp, aynı zamanda FIFA ve ülke federasyonlarına bir sonraki sınav için iyileştirilmesi gereken alanları, menajerlerin kendilerini kanıtlamaları ve lisanslarını almaları için mümkün olan en iyi ve en adil sınavı nasıl sunacaklarına da katkıda bulunmaktadır.
Gerçekleştirilen ilk menajerlik sınavında başarılı olan herkesi tebrik eder, sınavı geçemeyenler için ise endişelenmeye gerek olmadığını, eylül ayına hazırlanmak ve bir sonraki sınavda başarılı olmak için yeterli zaman olduğunu belirtmek isteriz.
Eylül ayında bir sonraki sınava girmeyi planlayanlar, sınava hazırlık kursları hakkında daha fazla bilgi için Erkut Söğüt Akademi sosyal medya platformlarını takip edebilirler.